Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2016

Ένα παράδειγμα αυτοδιαχείρισης: Ολοκληρωμένος Συνεταιρισμός Καταλονίας

Ο Ολοκληρωμένος Συνεταιρισμός Καταλονίας (Cooperativa Integral Catalana) αποτελεί ένα πρωτότυπο συνεργατικό εγχείρημα σε παγκόσμια κλίμακα και συνίσταται σε μια μεταβατική πρωτοβουλία για τον κοινωνικό μετασχηματισμό από τα κάτω, διαμέσου της αυτοδιαχείρισης, αυτοοργάνωσης και δικτύωσης...

Αναφέρουν ότι τον ονομάζουν συνεταιρισμό, γιατί είναι ένα έργο που εφαρμόζει την οικονομική και πολιτική αυτοδιαχείριση με την ισότιμη συμμετοχή όλων των μελών του. Επίσης, επειδή έχει την ίδια νομική μορφή.

Ολοκληρωμένο, γιατί συγκεντρώνει όλα τα βασικά στοιχεία μιας οικονομίας, όπως παραγωγή, κατανάλωση, χρηματοδότηση και τοπικό νόμισμα. Και ταυτόχρονα, επειδή θέλει να εντάξει όλους τους τομείς δραστηριότητας, που είναι αναγκαίοι για την επιβίωση: τροφή, στέγαση, υγεία, εκπαίδευση, ενέργεια, μεταφορές κλπ.

Καταλονίας, γιατί είναι οργανωμένος και λειτουργεί κυρίως στο εδαφικό πεδίο της Καταλονίας.

Όπως δηλώνουν οι ίδιοι: «Χτίζουμε συνεταιρισμούς, που είναι η πιο προσαρμόσιμη νομική οντότητα που υπάρχει και ταυτόχρονα η πιο συνεπής με τους στόχους μας».

Το κείμενο που ακολουθεί είναι σημειώσεις, που κρατήθηκαν από την εκδήλωση-συζήτηση με θέμα "Ολοκληρωμένος Συνεταιρισμός - ένα ζωντανό παράδειγμα ολοκληρωμένης αυτοδιαχείρισης, αυτονομίας και παράλληλων κοινωνικών δομών. Η εμπειρία και το παράδειγμα της Cooperativa Integral Catalana (Ολοκληρωμένος Συνεταιρισμός Καταλονίας)", που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 18 και το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2015 σε αίθουσα του κτιρίου της ΕΔΟΘ στη Θεσσαλονίκη. Οι σημειώσεις αυτές δεν αποτελούν πρακτικά της εκδήλωσης, αλλά περιλαμβάνουν μερικά βασικά σημεία της παρουσίασης του συνεταιρισμού.

Η βασική προσέγγιση είναι ότι γίνεται πράξη και ότι η θεωρία προκύπτει μέσα από την πράξη. Βασικές ιδέες αποτελούν η αυτοδιαχείριση, η απομεγέθυνση, η αυτονομία και ότι «μπορούμε να ζήσουμε χωρίς καπιταλισμό». Ο συνεταιρισμός είναι ανοικτός στην κοινωνία.

Πριν δημιουργηθεί ο Ολοκληρωμένος Συνεταιρισμός Καταλονίας (ΟΣΚ), προηγήθηκε περιοδεία 5 μηνών σε όλη την Καταλονία το 2008. Η αρχή έγινε με ένα κοινό δίκτυο εναλλακτικών νομισμάτων στην Καταλονία και η συντακτική συνέλευση του συνεταιρισμού πραγματοποιήθηκε με 60 άτομα το 2010. Δημιουργήθηκαν δίκτυα ανάμεσα στα διάφορα εγχειρήματα με υλική αυτονομία.

Υφίστανται δύο ειδών οικονομικές σχέσεις: εσωτερικές (χωρίς φόρους) και εξωτερικές (με φόρους, παρακράτηση υπέρ συνεταιρισμού). Γίνεται πραγματιστική αξιοποίηση των εργαλείων του συστήματος για νομική-οικονομική θωράκιση του ΟΣΚ. Έχει δημιουργηθεί μια οικονομική-λογιστική ομάδα για να μπορούν να καλύψουν θεσμικά (νομικά) τους μικρούς περιφερειακούς συνεταιρισμούς. Οι μικροί συνεταιρισμοί πληρώνουν (πχ για ασφάλιση) για την κεντρική ομάδα (που έχει τα οικονομικά - λογιστικά).

Τα εργαζόμενα μέλη του συνεταιρισμού δεν είναι μισθωτοί (δεν θεωρούνται μισθωτοί), αλλά ασφαλίζονται. Δεν δέχονται την έννοια μισθός, μισθωτός, υπάλληλος. Υπάρχει αμοιβή στο πλαίσιο του αυτοπροσδιορισμού και της αυτοθέσμισης. Υπάρχει σχέδιο για μελλοντική αυτόνομη ασφάλιση του ΟΣΚ.

Όλα τα μέλη του ΟΣΚ είναι περίπου 4.000, από τα οποία 1.500-2.000 είναι εργαζόμενοι.

Η αμοιβή είναι συνδυασμός ωρών εργασίας και αναγκών εργαζόμενου. Όσοι εργάζονται υποχρεώνονται να δεχτούν ένα μέρος της αμοιβής τους σε εναλλακτικό νόμισμα (πχ 20%). Η ανώτατη αμοιβή είναι 900 ευρώ. Υπάρχει και αυτοπεριορισμός αμοιβής, δηλαδή, εργαζόμενοι ζητούν λιγότερα ευρώ αμοιβή, όταν έχουν μικρότερες ανάγκες. Η εθελοντική εργασία είναι σημαντική και ιδίως στη διάδοση του εγχειρήματος και στην επικοινωνία.

Στα 3 πρώτα χρόνια εντάχθηκαν στον ΟΣΚ: 50, 200, 400 συνεταιρισμοί αντίστοιχα και σήμερα είναι 700 συνεταιρισμοί. Ο φόρτος εργασίας στην κεντρική ομάδα οδήγησε σε αυτοματοποίηση ορισμένων λειτουργιών. Περίπου 20-30% των συνεταιρισμών που δεν ακολουθούσαν τις αρχές του ΟΣΚ απορρίφθηκαν. Δημιουργήθηκε και ένας ξεχωριστός μη κερδοσκοπικός συνεταιρισμός για την περιουσία του ΟΣΚ. Λειτουργεί ένας κοινός δημόσιος οικονομικός χώρος με εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα και με δίκτυο τοπικών νομισμάτων.

Η κλίμακα αξιών περιλαμβάνει: 1) μοίρασμα (πχ όπως στην οικογένεια), 2) απευθείας ανταλλαγή, 3) εναλλακτικό τοπικό νόμισμα, 4) ευρύτερο κοινωνικό νόμισμα, 5) ευρώ χωρίς τράπεζες, 6) ευρώ με τράπεζες (ο συνεταιρισμός).

Για τη λήψη αποφάσεων, η ΓΣ είναι το κυρίαρχο όργανο. Οι γενικές συνελεύσεις (ΓΣ) είναι ανοικτές σε μη μέλη. Η κεντρική ΓΣ είναι ανοικτή, χωρίς αντιπροσώπευση. Η ΓΣ του ΟΣΚ αποτελείται από μέλη-άτομα και όχι από εκπροσώπους των συνεταιρισμών. Υπάρχουν ομάδες εργασίας, που προετοιμάζουν τη ΓΣ. Πραγματοποιούνται γενικές και ειδικές (μονοθεματικές) ΓΣ: μια γενική ΓΣ κάθε μήνα και μια ειδική ΓΣ κάθε δύο μήνες. Δεν υπάρχει θέμα απαρτίας στις ΓΣ. Λύνεται με κοινή λογική. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με συναίνεση (χωρίς ψηφοφορία). Στις ΓΣ συμμετέχουν περίπου 50 άτομα. Η κεντρική Συντονιστική Επιτροπή του ΟΣΚ είναι αμειβόμενη και αποτελείται από 4 άτομα κάθε χρόνο, ενώ άλλα 40 άτομα συμμετέχουν στις ομάδες εργασίας.

Υπάρχει σεβασμός στις αρχές των περιφερειακών συνεταιρισμών και ανεξαρτησία από τον κεντρικό ολοκληρωμένο συνεταιρισμό.

Ο Ολοκληρωμένος Συνεταιρισμός Καταλονίας (ΟΣΚ) είναι ένα αυτόνομο, μη ελεγχόμενο (από άλλους) σύστημα.

Ο στόχος για το 2016 είναι η αποκέντρωση και συγκεκριμένα, να δημιουργηθούν 4 ΟΣΚ.

Κώστας Νικολάου

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου