Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2016

Mετά τη διάψευση των ελπίδων στην αριστερά: Το επόμενο βήμα

Οι «από κάτω» της ελληνικής κοινωνίας, προ του δημοψηφίσματος του 2015 και μετά, ένιωσαν σε ένα βαθμό ότι τους δίνεται η δυνατότητα να μπουν στο προσκήνιο της πολιτικής.
Μετά από πολλές δεκαετίες «ανάθεσης» της λύσης των προβλημάτων τους στο αποτυχημένο αντιπροσωπευτικό πολιτικό προσωπικό-η τελευταία ανάθεση μέσω των κοινοβουλευτικών εκλογών το Γενάρη ήταν στη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επιτέλους ρωτήθηκαν απευθείας οι ίδιοι για το αν δέχονται τη παραπέρα φτωχοποίησή τους από την ευρωπαϊκή οικονομική ελίτ. Με το συντριπτικό τους ΟΧΙ, παρόλο που έγινε από διαφορετικές οπτικές γωνίες, εντάχθηκαν σε μια «κοινότητα αγώνα»...
Μια «κοινότητα κινδύνου», απέναντι στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια χρηματοπιστωτική ελίτ. Συμπαρατασσόμενοι στην απάντηση του ΟΧΙ, αποτέλεσαν καταρχήν την «κοινότητα του ΟΧΙ», αφού σαν πολίτες προέρχονται από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και τάξεις (είχαμε ακόμα και στοιχεία της αστικής τάξης, που εκφράζονται από τους ΑΝΕΛ και δεν ταυτίζονται με τον "Μερκελισμό" της ευρωπαϊκής ελίτ, που αντικατέστησαν στοιχεία της εργατικής τάξης, τα οποία εκφράσθηκαν από τον κρατικό και εργοδοτικό συνδικαλισμό της ΓΕΣΕΕ και τάχθηκαν με το μέρος του ΝΑΙ, εκλιπαρώντας για μια θέση εργασίας). 

Σήμερα στα ερείπια του καταρρέοντος δυτικού "αναπτυξιακού" προτάγματος, αναδύεται το πρόταγμα της Αποανάπτυξης-Τοπικοποίησης με Κοινωνικοποίηση, Kοινοτισμό και Άμεση Δημοκρατία, σαν νέο πολιτισμικό ρεύμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ανακαλύπτεται πάλι το κοινοτικό πνεύμα, μέσα από τη συλλογική υπόσταση των «κοινοτήτων του αγώνα» και των «κοινοτήτων του κινδύνου» καταρχήν. Μεταξύ των κοινωνικών δυνάμεων που αποτελούν αυτές τις κοινότητες, οι πιο σημαντικές είναι οι άνεργοι και οι φτωχοί εργαζόμενοι, τα ανειδίκευτα τμήματα της εργατικής τάξης και της νεολαίας (όχι η εργατική ειδικευμένη ελίτ και τα υπάρχοντα συνδικάτα που παρακαλούν να μη χάσουν τη θέση τους, ακόμα και αν αυτή η θέση έχει να κάνει με τοξική, ρυπογόνα και μιλιταριστική δραστηριότητα), τα εκτοπισμένα από την τεχνολογία στρώματα, οι νέοι με το αμφίβολο μέλλον (που θα είναι η πλειοψηφία σε σχέση με τα μελλοντικά «γκόλντεν μπόις») και οι ηλικιωμένοι με τα αβέβαια γηρατειά, οι φθίνοντες μικρομεσαίοι αγρότες, οι μικροεπιχειρηματίες, τα γυναικεία κινήματα και γενικά οι γυναίκες, που είναι το βασικότερο στοιχείο αυτών των κοινοτήτων, τα οικολογικά κινήματα, τα κινήματα των αυτοχθόνων και των μειονοτήτων, οι κάθε είδους μετανάστες και γενικώς εκείνοι που θα μπορούσαμε να τους κατατάξουμε στην κοινωνία «των από κάτω», που βρίσκονται σε κίνδυνο και είναι τα θύματα της παγκοσμιοποίησης

Στη χώρα μας που αποδείχθηκε περίτρανα ότι είναι ο ναυαγός της καπιταλιστικής ανάπτυξης είναι πιο εύκολο οι «από κάτω» και τα φτωχοποιημένα πολυπληθή μεσοστρώματά της να αποφασίσουν ότι η διέξοδος δεν είναι η επιστροφή στη χίμαιρα της «αέναης ανάπτυξης», που σε ένα πεπερασμένων δυνατοτήτων πλανήτη είναι αδύνατη, αλλά η στροφή σε αυτό που έχει ονομασθεί –για να είναι πιο κατανοητή η απομυθοποίηση της χίμαιρας-σαν «από-ανάπτυξη».:

1. Με λίγα λόγια αυτό σημαίνει: αφού σημερινή κρίση των δημοσιονομικών χρεών λυθεί υπέρ των κοινωνιών και όχι για άλλη μια φορά υπέρ των «από πάνω». (Οι ιδιώτες επενδυτές-αγοραστές των κρατικών ομολόγων και οι παγκόσμιοι παίκτες, έπαιξαν και έχασαν και δεν τους πληρώνουμε με τίποτα), να στηριχθούμε –όσο γίνεται περισσότερο-στις τοπικές οικονομίες, στην αυτοδυναμία και αυτάρκεια των περιοχών, στις δίκαιες ανταλλαγές μεταξύ τους. Να επαναπροσδιορίσουμε τις βασικές μας ανάγκες και τον τρόπο ικανοποίησή τους, όσο γίνεται λιγότερο μέσω των αγορών και με μικρότερο κοινωνικό και οικολογικό αποτύπωμα. Να επιδιώξουμε την ευημερία-καλύτερα την ευζωία μέσω της «ατομικής εγκράτειας» και της «συλλογικής αφθονίας», μέσω δηλαδή της επάρκειας των συλλογικών και κοινωνικών αγαθών, αρκεί να υπάρχει ισότητα στην κατανομή τους. 

2. Να επιλέξουμε την Τοπικοποίηση σαν μια στρατηγική για στροφή σε μια αποκεντρωμένη, επανατοπικοποιημένη, αυτοδιαχειριζόμενη, οικολογική και αταξική κοινωνία της ισοκατανομής πόρων και εξουσιών.

3. Η Κοινωνικοποίηση των συλλογικών φυσικών αγαθών θα είναι η βάση και η προϋπόθεση για την κατάργηση: του σημερινού «κομματιάσματος της γης» και των «περιφράξεων» από την ιδιοκτησία, της σημερινής ιδιωτικοποίηση των φυσικών-συλλογικών-κοινωνικών αγαθών, του ατομικισμού-ανταγωμισμού και των κοινωνικών ανισοτήτων, της εκμετάλλευσης ανθρώπων, οικοσυστημάτων και φύσης, της μόλυνσης-ρύπανσης του περιβάλλοντος, της αποσταθεροποίησης του κλίματος κ.λπ. Να κοινωνικοποιήσουμε την οικονομία, τη γνώση και την επιστήμη, την παιδεία, την υγεία κ.λπ.

4. Και όλα αυτά πως θα γίνουν και από ποιους;

Ο κοινοβουλευτισμός και το κομματικό σύστημα διαμεσολάβησης και διακυβέρνησης έχει αποτύχει, έχει απομυθοποιηθεί στα μάτια των νέων γενιών του «αναπτυγμένου» κόσμου, ιδίως στους «αδύνατους κρίκους», όπως η Ελλάδα. Μια κοινωνία σε κίνηση και μετάβαση μπορεί να εφεύρει διαδικασίες και θεσμούς που σήμερα δε μπορούμε ούτε να φαντασθούμε. Μπορεί να διατυπωθεί και να υλοποιηθεί «από τα κάτω» και από τους «αποκάτω» ένα « πρόγραμμα μετάβασης» για την ελληνική κοινωνία. Ο ευνοϊκότερος χώρος για τη δημιουργία αυτής της νέας πολιτικής, των νέων θεσμών, του νέου ανθρωπολογικού τύπου και πολιτισμικού προτύπου, είναι οι τοπικές κοινωνίες: 

Εδώ θα είναι πιο εύκολη η δημιουργία ενός συνειδητού μαζικού πολιτικού κινήματος της άμεσης δημοκρατίας που θα διαμόρφωνε ένα πρόγραμμα μετάβασης «από τα κάτω» με αμεσοδημοκρατικές κινηματικές διαδικασίες του τύπου συνελεύσεων γειτονιών- «πλατειών» των πόλεων, των χώρων εργασίας και εκπαίδευσης, των αγροτικών κοινοτήτων, των κοινοτήτων ενδιαφερόντων κ.λπ., που συνδεόμενες σε δίκτυα και λειτουργώντας σε ομοσπονδιακή βάση με εντολοδόχους, θα κατέληγαν στην καταρχήν διατύπωση αυτού του προγράμματος . 

Η διαμόρφωση και η υλοποίησή του θα προωθούνταν καλύτερα με τη δημιουργία τοπικών κινήσεων πολιτών που θα παρέμβαιναν στις τοπικές κοινωνίες και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Τ.Α.)και θα πίεζαν από τη μια να προωθήσει τα αιτήματα προς το κεντρικό κράτος, από την άλλη θα απαιτούσαν από τα όργανά της να καλούν συνελεύσεις δημοτικών διαμερισμάτων, δήμων και των περιφερειών, για τη θεσμοθέτηση ενός συμμετοχικού προϋπολογισμού με βάση τη δικαιοσύνη, τους τοπικούς πόρους και το μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα.

Αυτή η διαδικασία θα οδηγούσε όχι μόνο μακροπρόθεσμα, αλλά και μεσοπρόθεσμα να αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων στους θεσμούς της Τ.Α. και να αντικατασταθεί η εξουσία τους από τους εντολοδόχους των συνελεύσεων των πολιτών.

Όταν γίνει αυτό σε αρκετούς δήμους, τότε θα είναι δυνατόν να τεθεί επί τάπητος το ζήτημα ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου και η έκφρασή του σε ένα νέο σύνταγμα που δε θα στηρίζεται στην κοινοβουλευτική δημοκρατία και το σημερινό κομματικό σύστημα, αλλά σε όσο γίνεται πιο αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς, με κύτταρο τις κάθε είδους κοινότητες, ένα σύστημα Συμβουλίων που θα υλοποιούσαν τη Δημοκρατική Κοινωνική Αυτονομία μέσα από την ομοσπονδιοποίηση δήμων και συνομοσπονδίας των περιφερειών.

Η παρούσα κυβέρνηση, ενώ ισχυριζόταν ότι θέλει να αλλάξει τα μέχρι τώρα δεδομένα, τον ενάμισι χρόνο που «κυβερνά» δεν έχει δώσει δείγματα για μια ώθηση των πολιτών προς την αυτοοργάνωση. Αντίθετα εγκλωβισμένη στη διαπραγμάτευση με τους γύπες της χρηματοπιστωτικής ευρωπαϊκής ελίτ, υποχώρησε στις ορέξεις τους και αυτή-όπως και οι προηγούμενες κυβερνήσεις-και υπέγραψε νέα δάνεια νέα μνημόνια, μετατρέποντας με το «έτσι θέλω» το ΟΧΙ σε ΝΑΙ. Από την Κοινότητα του ΟΧΙ υπήρξε η ελπίδα ότι αυτή η Κυβέρνηση –όπως το είχε δηλώσει πολλές φορές ο Τσίπρας-θα «πρωτοτυπήσει» και θα κρατήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις της και μετά τις εκλογές και μετά το δημοψήφισμα. Αυτό όμως δεν συνέβη και θα χρειασθεί να το πάρει απόφαση ότι από δω και πέρα δεν γίνεται τίποτα με την «ανάθεση σε σωτήρες» και να νιώσει ότι αποτελεί μια κοινότητα που μπορεί να πάρει στα χέρια της τη ζωή της πλειοψηφίας των «από κάτω», προχωρώντας στην αυτοοργάνωση. 


Γιώργος Κολέμπας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου