Οι Ρομά (στον ενικό αριθμό Ρομ), γνωστοί και ως Τσιγγάνοι, Ατσίγγανοι, Αθίγγανοι, Κατσίβελοι, Σίντηδες ή Γύφτοι, είναι ένας κατά βάση νομαδικός λαός με ινδική καταγωγή...
Περνώντας απ' το Αφγανιστάν την Περσία, την Αρμενία και την Μικρά Ασία, έφτασαν στην Ευρώπη όπου στη συνέχεια εξαπλώθηκαν στις περισσότερες περιοχές της ηπείρου και αργότερα στην Αμερική.
Από τη γλώσσα των τσιγγάνων συμπεραίνεται οτι πρέπει να έζησαν για σημαντικό χρονικό διάστημα σε περιοχές ελληνόφωνες και σλαβόφωνες από τις οποίες πήραν σημαντικό λεξιλόγιο. Έχει υποτεθεί με κάποια εύλογα επιχειρήματα οτι ακόμα και οι χαρακτηρισμοί Ρομ και Ρομάνι με τους οποίους αυτοπροσδιορίζονται οι Ευρωπαίοι τσιγγάνοι μπορεί να προέρχεται από το βυζαντινό "Ρωμαίοι" ή "ρωμανία".
Που ακριβώς έφτασαν στην Ήπειρο δεν είναι γνωστό. Θέλω να πιστεύω οτι στην Ήπειρο έφτασαν κατά το ύστερο μεσαίωνα αλλά εξ αιτίας των πολιτικών και πολεμικών ανωμαλιών που επικρατούσε εδώ μετέβησαν με άλλους Ρομά από τον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο στα Εφτάνησα και συγκεκριμένα στο νησί της Κέρκυρας οπου ίδρυσαν το Φέουδο των Τσιγγάνων, το οποίο γνώρισε οικονομική ευημερία.
Η δεύτερη άφιξη των Ρομά στην Ήπειρο θα πρέπει να υπολογιστεί με τον Οθωμανικό στρατό, όπου οι Ρομά υπηρετούσαν σαν τυμπανιστές, μουσικοί αλλά και σαν σκλάβοι. Με το χρόνο αναδείχτηκαν και σαν τεχνίτεςσιδηρουργοί, γνωστοί και σαν Χαλκάδες ή Χαλκιάδες. Ειδικότητα που κράτησαν ως τις μέρες μας.
Στους Ρομά οφείλουμε τη διάδοση του κλαρίνου στην παραδοσιακή μας μουσική όπως και την διάδοση αυτής. Πέρα από τους λίγους οικισμούς Ρομά, οι περισσότεροι ήταν νομάδες. Μικρός θυμάμαι τα καλοκαίρια τους καταυλισμούς των Ρομά στο χωριό μου στην θέση Λέρα ή στην Καμπή Άρτας δίπλα από τα νερά. Κατά την περίοδο της κατοχής ακόμη και από την Ήπειρο μαζεύτηκαν ομάδες Ρομά από τους Γερμανούς και στάλθηκαν σε διάφορα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Μεγάλο μέρος των Ρομά σήμερα στην Ήπειρο ασχολείται με το ελεύθερο επάγγελμα.
Καταυλισμός Ρομά στην Ανατολή Ιωαννίνων
Αν κάποιοι συνέβαλαν στην μουσική παράδοση στην Ήπειρο, αυτοί είναι οι Ρομά. Σπουδαία ονόματα Ρομά δόξασαν την Ηπειρώτικη μουσική. Εδώ σε κάποιο χωριό των Ιωαννίνων γλεντούν το χωριό με τη μουσική τους.
Αρκουδιάρης στα Γιάννενα το 1960.
Φώτης Βράκας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου