Η ιδιότητα του άθεου δεν είναι κάτι αξιοσημείωτο στις περισσότερες δυτικές χώρες και αυτοί που επιλέγουν να μην ακολουθούν καμία θρησκεία είναι ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού των χωρών αυτών. Θα έλεγα ότι η παρουσία και ύπαρξη άθεων είναι... σχετικά αδιάφορη στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα όμως, η λέξη «άθεος» είναι ακόμη ταμπού και αρκετές φορές συνοδεύεται από ταπεινωτικά και υβριστικά επίθετα για όσους αυτοπροσδιορίζονται ως άθεοι.
Αίσθηση προκάλεσε η πρωτοφανής διάκριση εις βάρος άθεων όπου εστιατόρια και ταβέρνες που έτσι κι αλλιώς πρόσφεραν κρέας την Μεγάλη Παρασκευή, αρνούνταν να επιτρέψουν τους άθεους να κάνουν τον «φανερό δείπνο», μια ιδιωτική συνάντηση της Ένωσης Άθεων που πήρε υπερβολικές διαστάσεις λόγω της φύσης των διαδικτυακών κοινωνικών ιστών.
Υπήρξαν εκβιασμοί, απειλές και απίστευτές κατάρες από γνωστά πρόσωπα του εκκλησιαστικού κλήρου. Σε άλλη δυτική χώρα ένα τέτοιο γεγονός θα ήταν ένα non-event. Ο φανερός δείπνος έγινε τελικά σε εντελώς ουδέτερο έδαφος – όπως κάθε χρόνο τα τελευταία τέσσερα χρόνια - χωρίς να προκαλεί ή να παρεμποδίζει τις θρησκευτικές δραστηριότητες της ημέρας και από μακριά δεν φαινόταν τίποτε άλλο από ένα τσούρμο ανθρώπων να πέφτουν με τα μούτρα στα κοψίδια και τα παϊδάκια. Καμία πρόκληση, καμία ενόχληση.
Παρόλα αυτά, η εξάσκηση του δικαιώματος της ανεξιθρησκίας και της ελευθερίας της έκφρασης ενοχλεί στην Ελλάδα και η ιδιότητα του άθεου αυτόματα προκαλεί αρνητικές αντιδράσεις.
Ποιοι είναι αυτοί οι άθεοι λοιπόν και τι θέλουν;
Ώρα λοιπόν να κάνουμε ένα δυνατό myth-busting:
1. Οι Άθεοι είναι αντίχριστοι
Ακούγεται συχνά αυτή η κατηγορία που ακούγεται αστεία στα αυτιά των άθεων. Άθεος είναι αυτός που δεν πιστεύει στην ύπαρξη υπερφυσικών οντοτήτων όπως θεότητες, φαντάσματα, ψυχές, νεράιδες, δαίμονες, κτλ. και απορρίπτει κάθε δόγμα οποιασδήποτε θρησκείας με την ίδια βαρύτητα. Η έλλειψη πίστης δεν πηγάζει από κάποια εμπάθεια προς το πρόσωπο του Ιησού Χριστού ή οποιασδήποτε θεότητας αλλά από την αντικειμενική έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων για την ύπαρξη αυτών των θεοτήτων. Άρα το να αποκαλείς αυτόματα ένα άθεο αντίχριστο είναι σαν να αποκαλείς ένα ψάρι κακό ποδηλάτη.
2. Οι Άθεοι δεν έχουν ηθική πυξίδα
Αρκετοί ρωτάνε τι προσδιορίζει την ηθική ενός μη-θρησκευόμενου ανθρώπου όταν δεν υπάρχει ρητός ηθικός άξονας. Η γνωστή σκωπτική ρήση «τι σταματάει έναν άθεο να φάει ένα μωρό» γράφτηκε για να τονίσει αυτό το ερώτημα. Η αλήθεια είναι ότι κανένας από εμάς – πέρα από μερικούς τρελούς – ακολουθάμε τους ηθικούς κανόνες της θρησκείας, π.χ. του Χριστιανισμού, αλλιώς θα δέρναμε τις γυναίκες μας, θα κρατούσαμε ανθρώπους σκλάβους και θα εκτελούσαμε ομοφυλόφιλους. Οι κανόνες αυτοί – ναι, υπάρχουν στην Αγία Γραφή – είναι χαρακτηριστικά της εποχής που γραφτήκανε. Ένας άθεος θα αντλήσει την ηθική του παρατηρώντας τον κόσμο γύρω του και αποφασίζοντας βάση της ενσυναίσθησης και της αντίληψης δικαίου των μοντέρνων εποχών, όχι της Εποχής του Λίθου. Ένας άθεος δεν χρειάζεται κάποια αρχαία γραφή για να μοιράσει συμπόνια ή να προσφέρει φιλανθρωπία. Αυτά είναι εγγενή ανθρώπινα χαρακτηριστικά που υπάρχουν με ή χωρίς την ανάγνωση κειμένων.
3. Οι Άθεοι δέχονται ό,τι λέει η επιστήμη
Έγραψα πιο πάνω ότι ο άθεος δεν δέχεται κανένα δόγμα και αυτό ισχύει και για την επιστήμη. Η ίδια η επιστημονική μέθοδος δεν είναι δογματική από την φύση της. Η μέθοδος αυτή αρχίζει με την παρατήρηση από την οποία θα σχηματιστούν υποθέσεις. Οι υποθέσεις για να στηριχθούν θα πρέπει να περάσουν από πειραματικό έλεγχο και άμα δεν μπορούν να απορριφθούν, θα αποτελέσουν μια θεωρία. Στην επιστήμη δεν υπάρχουν αλήθειες, αλλά θεωρίες οι οποίες μπορούν να στηριχθούν περαιτέρω (π.χ. όπως η δαρβινική θεωρία η οποία από τις μετρήσεις DNA γίνεται όλο και πιο ισχυρή) ή να αντικατασταθούν από μια που προσφέρει περισσότερες εξηγήσεις. Η επιστήμη αλλάζει, εξελίσσεται και είναι πολύ πιο ταπεινή από ότι νομίζουν αρκετοί. Ένας άθεος δεν θεωρεί την μέθοδο αυτή τέλεια, αλλά ως τον καλύτερο τρόπο να στηριχθεί ένας ισχυρισμός ή ιδέα χωρίς να αποτελεί προσωπική γνώμη ενός ή πολλών.
4. Οι Άθεοι είναι κομμουνιστές
Η παρανόηση αυτή είναι διαδεδομένη επειδή η ιδεολογία του σοσιαλισμού απορρίπτει την κεντρική εξουσία, συμπεριλαμβανομένη και αυτής του κλήρου. Ενώ όντως υπάρχουν πολλοί άθεοι που ακολουθούν την διδασκαλία του Μαρξ και Λένιν, οι άθεοι είναι εντελώς ετεροπροσδιορισμένοι πολιτικά. Ένα μεγάλο μέρος των φιλελεύθερων στην Ελλάδα είναι ανοιχτά άθεοι.
5. Οι Άθεοι θέλουν το κακό της εκκλησίας
Όχι, όχι, όχι! Αρκετοί κληρικοί διαπομπεύουν αυτή την αναλήθεια η οποία είναι υπεύθυνη αρκετές φορές για την εμπάθεια των πιστών προς τους άθεους. Οι άθεοι απολαμβάνουν το δικαίωμα της ελευθερίας της ανεξιθρησκίας όσο και οι ορθόδοξοι χριστιανοί. Αυτό σημαίνει ότι σέβονται το δικαίωμα του θρησκεύειν και την επιλογή των πιστών να εκκλησιάζονται.
Οι άθεοι δεν ζουν σε κάποια παράλληλη κοινωνία αλλά εντός της πραγματικότητας της ελληνικής κοινωνίας και δεν επιθυμούν να αλλάξουν τους αιώνες παράδοσης και εθίμων που στηρίζονται στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Αλλά εκεί που τραβάνε μια φαρδιά κόκκινη γραμμή είναι η επιβολή της εκκλησίας στην κοινωνία. Παραδείγματα είναι η μισθοδοσία του κλήρου από τον φορολογούμενο, την υποχρεωτική προσευχή, κατήχηση και εκκλησιασμού σε όλα τα δημόσια σχολεία, η ατιμώρητη ρητορική μίσους από κληρικούς προς τις μειονότητες και η άδικη φοροαπαλλαγή της εκκλησίας, ειδικά την εποχή που η χώρα είναι σε άθλια οικονομική κατάσταση. Το ειρωνικό είναι, ότι τα προαναφερόμενα θα μπορούσαν – και ίσως θα έπρεπε – να είναι και απαιτήσεις των ίδιων των πιστών να παύσουν.
Η θρησκεία είναι βαθιά προσωπικό θέμα και σε σχέση με άλλες δυτικές χώρες, η Ελλάδα είναι αρκετά μη-δημοκρατική στο θέμα του θρησκεύειν. Αυτό που ζητάν, λοιπόν, οι Έλληνες άθεοι δεν είναι η παύση της θρησκευτικής δραστηριότητας αλλά η προαιρετική συμμετοχή των πολιτών στις αρχές, στα ιδανικά αλλά και στα οικονομικά της εκκλησίας.
Του Γιώργου Περάκη
Του Γιώργου Περάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου