Κυριακή 29 Μαΐου 2016

Οι έννοιες της άμεσης δημοκρατίας και της αυτοδιαχείρισης

Η ανθρωπότητα σε όλη την ιστορική της πορεία στήριζε τις ελπίδες της για πρόοδο στον πλούτο -υλικό, κοινωνικό και πνευματικό- που παράγουν οι εργαζόμενοι (εργάτες, τεχνίτες, αγρότες, υπάλληλοι, επαγγελματίες, έμποροι, επιστήμονες, καλλιτέχνες κ.ά.). Δυστυχώς όμως σε όλες τις εποχές, αν εξαιρέσει κανείς την...

πρωτόγονη κοινωνία, οι κοινωνίες βίωσαν και συνεχίζουν να βιώνουν μια σκληρή πραγματικότητα, αφύσικη και αντιφατική: άλλοι να παράγουν τον πλούτο και άλλοι να τον σφετερίζονται και να αποφασίζουν για τη διαχείρισή του. Με τον τρόπο αυτό τις αποφάσεις, οικονομικές και πολιτικές, έπαιρναν και παίρνουν αυτοί που όχι μόνο δεν παράγουν και ζουν παρασιτικά σε βάρος των λαών, όχι μόνο καταληστεύουν τους λαούς. αλλά όποτε το απαιτούν τα συμφέροντά τους, προκαλούν πολέμους καταστρέφοντας όχι μόνο τον πλούτο και αυτούς που παράγουν, αλλά και το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζουν και δημιουργούν οι λαοί. 

Από την άλλη πλευρά σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, και στα τρία εκμεταλλευτικά συστήματα (δουλοκτησία, φεουδαρχία, καπιταλισμό) οι λαοί καθώς βιώνουν την καταλήστευση του πλούτου που παράγουν, αντιδρούν, αντιστέκονται και αγωνίζονται διεκδικώντας το αυτονόητο, να διαχειριστούν δηλ. οι ίδιοι αυτό τον πλούτο. Στην ιστορία υπάρχουν πολλά παραδείγματα τέτοιων αγώνων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα που σε ορισμένες περιπτώσεις είχαν θετική έκβαση, έστω και προσωρινά. Ένα τέτοιο παράδειγμα στην αρχαιότητα, ήταν η αιματηρή εξέγερση των καταχρεωμένων αγροτών πριν από το Σόλωνα που οδήγησε στη σεισάχθεια και στην υπόλοιπη νομοθεσία του Σόλωνα για δικαιότερη κατανομή του πλούτου και περισσότερη δημοκρατία, και αργότερα στη νομοθεσία του Κλεισθένη και στην Άμεση Δημοκρατία, στα πλαίσια του δουλοκτητικού συστήματος βέβαια. Ακολούθησαν και άλλα παρόμοια εγχειρήματα σε μικρότερη βέβαια έκταση, όπως είναι τα πρωτοχριστιανικά κοινόβια στη Ρώμη, μετά από την εξέγερση του Σπάρτακου, τα αγροτικά κοινόβια στη Ρωσία τον 7ο μ.Χ αιώνα, το “Δημοτικό κίνημα” και οι “Φιλικές Εταιρείες” τον 11ο & 12ο μ.Χ αιώνα, η εξέγερση των Ζηλωτών και η Κομμούνα της Θεσσαλονίκης τον 14ο μ.Χ αιώνα, η Κομμούνα του Παρισιού στο 19ο αιώνα, η Σοβιετική επανάσταση στον 20ο αιώνα, η κολεκτιβοποίηση και η αυτοδιαχείριση των εργοστασίων και των άλλων επιχειρήσεων στη διάρκεια του ισπανικού εμφύλιου (1936-1939) εμφυλίου. Και αυτά είναι μόνο μερικά από τα εγχειρήματα αυτοδιαχείρισης και άμεσης δημοκρατίας στην ιστορία της ανθρωπότητας. 

Μέσα από τους αγώνες τους λοιπόν οι λαοί συνειδητοποιούν ότι για να μην σφετερίζονται οι κάθε φορά εκμεταλλευτές τον πλούτο της κοινωνίας θα πρέπει να παίρνουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και τις πολιτικές αποφάσεις. Οι έννοιες λοιπόν της άμεσης δημοκρατίας και της αυτοδιαχείρισης δεν είναι εφεύρημα κάποιων διανοούμενων, αλλά ο διακαής πόθος και ο μόνιμος και διαρκής στόχος των αγώνων των εργαζόμενων σε όλη την ιστορική εξέλιξη μέχρι σήμερα, προκειμένου να αποκατασταθεί η φυσιολογική λειτουργία της κοινωνίας και να αποφασίζουν για τη διαχείριση του πλούτου εκείνοι που τον παράγουν, οι οποίοι θα πρέπει να παίρνουν και όλες τις πολιτικές αποφάσεις.

Η αγωνιστική πορεία λοιπόν των λαών προς την άμεση δημοκρατία και την αυτοδιαχείριση, μέσα και από τις θετικές αλλά και τις αρνητικές εμπειρίες έχει αφήσει σημαντικές παρακαταθήκες στους λαούς και οδηγεί σε δύο βασικά συμπεράσματα, χρήσιμα για το παρόν και το μέλλον: 

1. Η άμεση δημοκρατία σαν πολιτικό σύστημα δε μπορεί να υπάρξει χωρίς την αυτοδιαχείριση, δηλαδή τη διαχείριση του πλούτου από αυτούς που τον παράγουν 

2. Η άμεση δημοκρατία μπορεί να υπάρξει μόνο με την αποφασιστική συμμετοχή των πολιτών, σε όλους τους θεσμούς (συνδικαλιστικές οργανώσεις, τοπική αυτοδιοίκηση, κεντρική εξουσία) χωρίς την “εκπροσώπηση”, όπως την έχουν επιβάλει οι κομματικοί μηχανισμοί, αλλά με τον τρόπο που οι ίδιοι οι πολίτες θα επιλέξουν. 

Βέβαια τα οργανωμένα μεγάλα συμφέροντα καπιταλιστές, τραπεζίτες μιντιάρχες και άλλοι, όπως και τα πολιτικά κόμματα, για να μη θιγούν τα συμφέροντά τους, προσπαθούν να πείσουν τους πολίτες ότι η άμεση δημοκρατία και η αυτοδιαχείριση είναι έννοιες ουτοπικές και ανέφικτες. Η ιστορία όμως αλλά και η ίδια η ζωή βεβαιώνει ότι όχι μόνο είναι ρεαλιστικές και εφικτές, αλλά είναι ο μοναδικός δρόμος για να σταματήσουν οι κρίσεις, οι πόλεμοι, η εξαθλίωση των κοινωνιών και η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου