Τετάρτη 27 Ιουλίου 2016

Η φυτοπροστασία την αρχαία εποχή - Παλιές συνταγές για φυτοπροστασία

Οι κλασσικοί συγγραφείς έχουν περιγράψει στα κείμενά τους, με πολλές λεπτομέρειες, την καλλιέργεια και την χρήση των φυτών, όπως και διάφορους μεθόδους για τον έλεγχο των ασθενειών των φυτών και των ζιζανίων.
Αναφέρονται πολύ τρόποι για την επεξεργασία των σπόρων, την απολύμανση και τις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν για προστασία από τα επιβλαβή έντομα...
Οι Έλληνες είναι οι πρώτοι συγγραφείς που έγραψαν περί φυτών γεωργικά βιβλία και κατόπιν οι Ρωμαίοι.
Από τους πρώτους Έλληνες είναι ο Δημόκριτος 5ο αιώνα π.Χ., ο Ξενοφών και ο Θεόφραστος ένα αιώνα αργότερα.
Από τους Ρωμαίους συγγραφείς που τα βιβλία τους υπάρχουν ακόμα είναι ο Cato (234-149 π.Χ.), ο Varro (116-17 π.Χ.), ο Virgil (70-19 π.Χ.), ο Pliny (23-79 μ.Χ.), ο Columella (1ο αιώνα μ.Χ.), και ο Palladius (4ο αιώνα μ.Χ.).
Υπήρχαν και άλλοι αλλά δυστυχώς τα γραπτά τους δεν έχουν σωθεί, αλλά αναφέρονται από άλλους σύγχρονους συγγραφείς ή στο βιβλίο Γεωπονικά. Αυτό το βιβλίο είναι μια συλλογή από γραπτά με γεωργικές εργασίες που συλλέχτηκαν τον 6ο με 7ο αιώνα μ.Χ. από τον Κασσιανό Βάσσο(Cassianus Bassus). Δεν ξέρουμε πολλά για τους αυθεντικούς συγγραφείς των ενοτήτων του βιβλίου αλλά ότι πολύ έζησαν από τον 2ο π.Χ. έως τον 2ο μ.Χ. αιώνα.

Προστασία από αρρώστιες και έντομα

Αναφορές στο πως εμφανιζόταν να είναι οι ασθένειες των φυτών υπάρχουν στο Ξενοφώντα και στο Θεόφραστο. Τις περιέγραφαν και τις ονόμαζαν ξήρανση, μυκητίαση, σκουριά και σάπισμα.
Γνώριζαν ότι η σκωρίαση στα αμπέλια και στα δημητριακά συνέβαινε πιο συχνά σε περιοχές υγρές και χωρίς ανέμους και ανάφεραν ότι η ομίχλη και η υγρασία ήταν υπεύθυνη για τις μυκητιάσεις στα αμπέλια. Ενάντια σε αυτό που περιέγραψαν σαν μυκητιάσεις χρησιμοποιούσαν δύο τρόπους:
Ο πρώτος ήταν για πρόληψη και αφορούσε την επεξεργασία των σπόρων πριν την σπορά, ενώ η θεραπεία για την ξήρανση και τις μυκητιάσεις στα δέντρα και στις καλλιέργειες γινόταν με διάφορους καπνούς.
Η επεξεργασία των σπόρων με διάφορα ζωικά, φυτικά και ορυκτά προϊόντα χρησιμοποιούνταν ευρέως και θεωρούνταν χρήσιμα και για την καταπολέμηση των βλαβερών εντόμων και ζώων. 
Συνιστούσαν τον εμποτισμό των σπόρων σε λιόζουμο και φυσική σόδα για περισσότερη παραγωγή αλλά και προστασία των σπόρων στο στάδιο του φυτρώματος από τα σκαθάρια.
Ακόμα ανακάτευαν τους σπόρους με στάχτη ή παλαιωμένη κοπριά πριν την σπορά.
Η γενική χρήση του καπνού σαν προφυλακτικό από την μυκητίαση και την καπνιά είναι καταγεγραμμένη σε πολλούς.
Η βασική διαδικασία ήταν να κάψουν υλικά όπως άχυρο, θάμνους, χόρτα, καβούρια, ψάρια, κοπριά, κέρατο βοδιού ή άλλου ζώου σε μία προσήνεμη μεριά ώστε ο καπνός να διασκορπιστεί σε όλο το δεντρόκηπο ή χωράφι. Υπήρχε η αντίληψη ότι τέτοιος καπνός εξαφάνιζε την μυκητίαση και την καπνιά. Ο συγκεκριμένος καπνός από αυτά τα καιγόμενα υλικά είναι πολύ έντονος και δύσοσμος.

Οι κοπανισμένες ρίζες και τα φύλλα από την άγριο αγγουριά εμποτισμένα σε νερό ψεκάζονταν στα κλήματα για τον έλεγχο των μυκητιάσεων και των εντόμων.
Το ίδιο αποτέλεσμα φαίνεται ότι είχε η στάχτη από συκιά ή βελανιδιά όταν εμποτιζόταν σε νερό και ψεκαζόταν στις καλλιέργειες. 
Μια άλλη θεραπεία για την καπνιά ήταν το ψέκασμα των φυτών με λιόζουμο.
Ένα μίγμα από στάχτες και σανδαράκη (κόκκινο αρσενικό)  όταν εφαρμοζόταν στα αμπέλια λεγόταν ότι ήταν δραστικό ενάντια στη μυκητώδη αρρώστια της σήψης και του σαπίσματος.
Εκχύλισμα από πικρό λούπινο ή πικραγγουριά χρησιμοποιούταν ευρέως εναντίον διάφορων βλαβερών εντόμων.
Άλλα φυτά που αναφέρονται με εντομοκτόνες ή εντομοαπωθητικές ιδιότητες είναι η αψιθιά, ο νάρθηξ ο απόζων, ο σαμπούκος, το σκόρδο, το ηλιοτρόπιο, ο ελλέβορος, ο κισσός, η σκίλλα, η κασσία, η βαγιά, ο κέδρος, το κίτρο, η συκιά, η βελανιδιά και η ροδιά.
Το λάδι χρησιμοποιούταν για να ψεκάζεται στα κλήματα και στα άλλα φρούτα για να διώχνει τα έντομα μακριά. Για τα ασφαλίσουν από τα έντομα πρόσθεταν μέσα στο λάδι κισσό, κίτρο, λούπινα και άλλα ζωικά ή φυτικά προϊόντα, πριν την εφαρμογή.
Ορυκτή πίσσα ζεσταμένη με λάδι ή λιόζουμο και θειάφι χρησιμοποιούταν σαν κόλλα, στους κορμούς και στα στελέχη των κλημάτων ή των δέντρων έτσι ώστε τα μυρμήγκια οι κάμπιες και τα βλαβερά έντομα να μην μπορούν να σκαρφαλώσουν σε αυτά. Η ίδια διαδικασία γινότανε με κατράμι και κοκκινόχωμα. Το θειάφι όταν αναμειγνυόταν με λάδι ή ρίγανη το χρησιμοποιούσαν εναντίων σκαθαριών και μυρμηγκιών.
Για τις μύγες και άλλα έντομα χρησιμοποιούσαν συχνά δηλητηριασμένα δολώματα.
Οι μύγες σκοτώνονταν με έγχυμα από δάφνη και μαύρο ελλέβορο σε γάλα ή γλυκό κρασί.

Άλλη μια μορφή προστασίας ήταν και η συγκαλλιέργεια.
Παρατήρησαν ότι το ραπανάκι μπορούσε να προστατευτεί από τις αράχνες αν σπερνόταν βίκος μαζί του. Το φύτεμα πικρού βίκου μαζί με γογγύλια και αρακά ανάμεσα στα λάχανα, θεωρούταν προστατευτικό ενάντια στην ζημιά από κάμπιες. 
Μια μέθοδος προστασίας των νέων δέντρων από τα σκουλήκια ήταν να φυτεύουν σκυλλοκρέμμυδα κάτω από αυτό.
Άλλη μέθοδος προστασίας των νέο φυτεμένων δέντρων ήταν να αλείψουν τις ρίζες τους με χολή βοδιού πριν τα φυτέψουν.
Για προστασία των σπόρων από τα ποντίκια, ο σπόρος πασπαλιζόταν με στάχτες από νυφίτσα ή γάτα, και ψεκαζόταν με χολή βοδιού πριν την σπορά για προστασία από τα ζωύφια.
Μικρά έντομα και ζωύφια κρατιόνταν μακριά με τακτικό ψεκασμό στα φυτά με νερό, στο οποίο είχαν σαπίσει καβούρια. 
Οι καπνοί από τον κισσό θεωρούταν ότι έδιωχνε τις νυχτερίδες, ενώ οι καπνοί από ρίγανη, σπόρο μαϊντανού και καλύκανθου, χρησιμοποιούνταν για να διώξουν τα ποντίκια. Για τα φίδια έκαιγαν κέδρο, γάλβανο και κέρατο ελαφιού, ενώ για να διώχνουν τους σκορπιούς έκαιγαν σκορπιούς ή σανδαράκη.


Φυτοπροστασία φυτών με παλιές συνταγές

- Τα λάχανα δεν τα τρώνε οι ψύλλοι αν όταν φυτέψουμε μαζί τους και ρόβι.
- Ιδίως το ρόβι είναι κατάλληλο για τα ρεπάνια και τα γογγύλια.
- Προτιμότερο είναι να φυτέψουμε ζούματο (άγρια ρόκα) μαζί με τα λάχανα και ιδίως με τα κραμπολάχανα, γιατί τα κραμπολάχανα πειράζονται περισσότερο από τους ψύλλους.
- Αν θέλουμε να μην πειράζονται τα λάχανα ούτε από άλλα ζωύφια, βρέχουμε τους σπόρους μας με χυλό από αμάραντο πριν τα σπείρουμε.
- Όλοι δε οι σπόροι και των λαχάνων και των σπαρτών προφυλάσσονται από όλα τα ζωύφια αν πριν τους σπείρουμε, τους βρέξουμε σε χυλό από κοπανισμένη ρίζα αγριοσυκιάς.

Για να μην έχουν τα λάχανα ή τα δέντρα κάμπιες

- Βάζουμε σε νερό στάχτη από κλήματα 3 ημέρες και ραντίζουμε τα λάχανα ή καπνίζουμε τα δέντρα και τα λάχανα με κατράμι και θειάφι.

- Επίσης δεν θα έχουν κάμπιες αν βρέξουμε τον σπόρο σε αλυσίβα από στάχτη συκιάς και κατόπιν τον σπείρουμε. 

- Όσες κάμπιες υπάρχουν καταστρέφονται αν ανακατέψουμε κάτουρο με άλλη τόση μούργα και το βράσουμε στη φωτιά. Αφού δε το αφήσουμε και κρυώσει ραντίζουμε τα λάχανα.

- Επίσης καταστρέφονται οι κάμπιες αν μαζέψουμε από άλλο κήπο τις κάμπιες και τις βράσουμε σε νερό μαζί με άνηθο και αφού κρυώσει ραντίσουμε τα λάχανα.

- Για τις κάμπιες του πράσου παίρνουμε μια κοιλιά από πρόβατο άπλυτη γεμάτη με την κοπριά και τη χώνουμε στο κήπο, όχι όμως σε βάθος αλλά στην επιφάνεια. Θα τη βρούμε κατόπιν γεμάτη από τις κάμπιες του πράσου. Το ίδιο κάνουμε και δεύτερη φορά και μαζεύουμε τις κάμπιες και τις σκοτώνουμε. Τα ζωύφια αυτά αγαπούν την κοπριά και πάντα στην κοπριά βρίσκονται για αυτό μπορούμε εύκολα να τα μαζέψουμε.

- Η καλύτερη κοπριά για τα λάχανα είναι η στάχτη. Γιατί είναι πολλή λεπτή και εκ φύσεως θερμή και καταστρέφει τους ψύλλους και τα σκουλήκια και άλλα τέτοια ζωύφια.

- Τα αγγούρια δεν πειράζονται από τους ψύλλους αν μπήξουμε κοντά τους όταν είναι μικρά ακόμα, κλωνάρια από ρίγανη. Η ρίγανη καταστρέφει και τους ψύλλους που υπάρχουν και δεν αφήνει να γίνουν άλλοι.

- Ο κήπος γίνεται θαλερός αν κοπανίσουμε άγριο τριφύλλι και το βάλουμε σε νερό και ραντίσουμε με αυτό τον κήπο ή αν τρίψουμε μοσχοσίταρο και το ανακατέψουμε με νερό και ραντίσουμε με αυτό τον κήπο.

Για να μην τρώνε τα ζωύφια τα φυτά

Βάλε δέκα καβούρια από ποτάμι ή από θάλασσα σε ένα δοχείο, είτε από στάμνα είτε από κανάτι και σκέπασέ το καλά και άφησέ το δέκα μέρες στον ήλιο. Με το νερό αυτό ράντιζε τα δέντρα, φυτά , αμπέλια και λάχανα, να θαυμάσεις την ενέργεια και τη δύναμη αυτού, γιατί ούτε τα πετούμενα, ούτε οι σκώληκες , ούτε άλλα ζωύφια τρώνε καθόλου τα φυτά όπου ράντισες με το νερό αυτό.

Πώς να φυλάξεις τον κήπο από άλλα σκουλήκια

Όταν στον κήπο υπάρχουν κάμπιες ή άλλα μαμούνια, βράσε πολλά από εκείνα τα ζωύφια και με το αυτό το νερό όταν κρυώσει ράντισε όλα τα λάχανα και θα ψοφήσουν όλα τα υπόλοιπα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου